DEVLETTİN NEDEN OLDUĞU ZARARLARI DEVLETTEN TAZMİN EDEBİLİR MİYİZ?
İdare hukukunda tam yargı davası, idarenin hukuka aykırı işlemleri veya eylemleri nedeniyle maddi veya manevi zarar gören kişilerin bu zararlarının tazmini için açabilecekleri bir dava türüdür. Askerde başınıza gelen bir olay, bir tren kazası sonucu yaralanma, yolda yürürken olabilecek talihsiz bir olay, bir terör saldırısı ya da memurun işten çıkarılması, yanlış tedavi sonucu oluşan bir durum her anlamda devlete yönelik tazminat davaları kapsamında değerlendirilebilir.
Tam Yargı Davası Açma Şartları:
Dava Konusu: İdarenin hukuka aykırı işlemleri veya eylemleri nedeniyle maddi veya manevi zarar meydana gelmiş olmalıdır.
Hukuka Aykırılık: İdarenin işlemi veya eylemi, üst normlara (anayasa, kanunlar, tüzükler vb.) aykırı olmalıdır.
Kusur: İdarenin işlemi veya eyleminde kusur (kasıt veya ihmal) unsuru bulunmalıdır.
Zarar: İdarenin işlemi veya eylemi nedeniyle maddi veya manevi zarar meydana gelmiş olmalıdır.
Nedensellik Bağı: İdarenin işlemi veya eylemi ile meydana gelen zarar arasında nedensellik bağı kurulabilmelidir.
Başvuru Süresi: Tam yargı davası, zararın öğrenildiği tarihten itibaren 60 gün ve her halükarda işlemin veya eylemin gerçekleştiği tarihten itibaren 5 yıl içinde açılmalıdır.
Tam Yargı Davasında Görevli Mahkeme:
Tam yargı davalarında görevli mahkeme, idari yargı mercileridir. İlk derece mahkemeleri olarak idare mahkemeleri, istinaf mahkemeleri olarak ise bölge idare mahkemeleri görevlidir.
Tam Yargı Davasında Duruşma:
Tam yargı davasında duruşma, idare mahkemesinde veya bölge idare mahkemesinde yapılır. Duruşmada, davacı ve davalı tarafın delilleri ve savunmaları dinlenir. Mahkeme, delilleri ve savunmaları değerlendirerek bir karar verir.
Tam Yargı Davasında Karar:
Mahkeme, davacı lehine veya aleyhine karar verebilir. Davacı lehine karar vermesi halinde, mahkeme idarenin tazminat ödemesine karar verebilir. Tazminat miktarı, davacının maddi ve manevi zararının boyutuna göre belirlenir.
Tam Yargı Davası Hakkında Dikkat Edilmesi Gerekenler:
Tam yargı davası, idari yargı mercilerinde açılan bir dava türüdür.
Tam yargı davası açmadan önce, idari işlemin veya eylemin iptali için dava açılması mümkündür.
Tam yargı davası, maddi ve manevi tazminat taleplerini içerebilir.
Tam yargı davasında görevli mahkeme, idari yargı mercileridir.
Tam yargı davasında duruşma yapılabilir.
Tam yargı davasında mahkeme, davacı lehine veya aleyhine karar verebilir.
Tam Yargı Davası Örnekleri:
İdarenin hukuka aykırı bir işlemle bir kişinin malına el koyması,
İdarenin hukuka aykırı bir işlemle bir kişiyi işten çıkarması
İdarenin hukuka aykırı bir işlemle bir kişiye ruhsat vermemesi
İdarenin kusurlu bir eylemi nedeniyle bir kişinin yaralanması veya ölmesi.
İdare davaları diğer dava türlerine göre oldukça sıkı usul kurallarına tabi olduğundan özel olarak dikkat edilerek açılıp takip edilmesi gereken davalardır. Bu anlamda devletin neden olduğu zararlar devlet tarafından tazmin ettirilmesi önemli ve gereklidir. Ancak usul ve hukuki takip özellikleri görmezden gelinirse davalar basit nedenlerle reddedilebilir. Bu konuda oldukça hassas ve dikkatli davranmak gerekir.
