Babamızdan miras kalan maldan payımı nasıl alırım, kardeşlerim miras kalan maldan payımı vermiyorlar, hisseli tarla aldığımız ortağımla anlaşamıyorum, hisseli taşınmazı ortağım işgal etti tek başına kullanıyor… gibi pek çok soru gündeme gelmektedir. Kanun bu konuda ortaklığın giderilmesi davası yolunu düzenlemiştir. Ortaklığın Giderilmesi (İzale-i Şüyu) Davası, birden fazla kişi tarafından paylaşılan bir malın mülkiyetinin düzenlenmesi amacıyla başlatılan hukuki bir süreçtir. Bu davalarda, genellikle taşınmaz malların (tarla, arsa, ev vb) paylaşımıyla ilgili anlaşmazlıklar ele alınır, ancak taşınır (ziynet, otomobil, canlı hayvan) mallar da konu olabilir.
HİSSELİ (PAYLI) MÜLKİYETİ NASIL SONA ERDİREBİLİRİM?
Eğer paydaşlar arasında anlaşma sağlanamazsa, mahkemeye başvurularak izale-i şüyu davası açılabilir. Mahkeme, paydaşların hisselerini belirleyerek ya malın fiili olarak paylaşılmasına karar verebilir ya da satışını gerçekleştirerek elde edilen bedelin paydaşlar arasında dağıtılmasını sağlayabilir. Paylaşımın nasıl yapılacağına dair karar, mahkemenin hâkim bilirkişiden aldığı rapor doğrultusunda verilir.
Davanın tarafları genellikle paylaşımı isteyen paydaşlar ile buna karşı çıkan diğer paydaşlardır. Örneğin, bir evin ortak mülkiyetinde olan iki kardeş arasında paylaşım anlaşmazlığı olduğunda, bir kardeş diğerini davalı olarak göstererek izale-i şüyu davası açabilir.
Dava, Sulh Hukuk Mahkemelerinde açılmalıdır. Taşınmaz malın bulunduğu yer mahkemesi yetkilidir. Ayrıca, dava sonucunda ortaya çıkan yargılama giderleri ve vekalet ücretleri, paydaşların hisselerine göre bölünerek tüm paydaşlardan alınır.
Ortaklığın Giderilmesi Davası, paylaşımın sağlanamadığı durumlarda adil bir çözüm bulmayı amaçlar ve mülkiyetin düzenlenmesine yardımcı olur.
ORTAKLIĞIN GİDERİLMESİ DAVASINI KİME KARŞI AÇMALIYIM?
Ortaklığın Giderilmesi Davasında davacı, paylaşımı isteyen paydaş veya paydaşlar olurken, davalı ise buna karşı çıkan diğer paydaşlar olur. Örneğin, bir evin ortak mülkiyetinde olan iki kardeş arasında paylaşım anlaşmazlığı olduğunda, bir kardeş diğerini davalı olarak göstererek izale-i şüyu davası açabilir. Mahkeme, bu durumu inceler ve adil bir çözüm bulmaya çalışır.
Hem paylı (müşterek) hem de elbirliği (miras ortaklığı gibi) mülkiyette izale-i şüyu davası açılabilir. Paylı mülkiyet, bir eşyanın mülkiyetine birden fazla kişinin belirli paylarla sahip olması durumunu ifade ederken, elbirliği mülkiyeti ise bir malın ya da malvarlığının mülkiyetine birden fazla kişinin pay oranları belli olmaksızın sahip olmasıdır. Elbirliği mülkiyeti sadece kanunda belirtilen durumlarda gerçekleşir. Bunun en bilinen örneği miras yoluyla birden fazla mirasçının bir malvarlığına birlikte sahip olmasıdır.
ORTAKLIĞIN GİDERİLMESİ DAVASINDA HAKİM PAYLAŞIMI NASIL GERÇEKLEŞTİRİR?
Ortaklığın giderilmesi davasında davacı, malın ya aynen taksimini ya da satılarak bedelinin paylaştırılmasını talep edebilir. Mahkeme, talep halinde malın uygun değerde parçalara bölünebilecek nitelikte olması durumunda aynen taksime karar verebilir. Ancak eşyanın aynen bölünmesi mümkün değilse, mahkeme satış kararı verecektir.
Mahkeme satış kararı verirse, satış memurluğu tarafından eşya İcra ve İflas Kanunu hükümleri uyarınca açık artırma ile satılır. Satışın ortaklar arasında gerçekleştirilmesi için tüm paydaşların buna rıza göstermesi gereklidir. Aksi halde satış açık artırma yoluyla yapılır.
Ortaklığın Giderilmesi Davası açılmadan da, paydaşların tamamı ortaklığın sona erdirilmesi konusunda anlaşırsa, dava açılmasına gerek olmadan ortaklığın sonlandırılması mümkündür.
ORTAKLIĞIN GİDERİLMESİ DAVASINI NEREDE AÇMALIYIM?
Ortaklığın Giderilmesi Davası, taşınır ve taşınmaz tüm eşyalar için Sulh Hukuk Mahkemelerinde açılmalıdır.
Eğer davanın konusu taşınmaz bir mal ise (ev, arsa, tarla), yetkili mahkeme o taşınmazın bulunduğu yerdeki Sulh Hukuk Mahkemesidir. Birden fazla taşınmaz mal söz konusuysa, dava herhangi birinin bulunduğu yer mahkemesinde açılabilir.
Ancak, eğer davanın konusu taşınır bir mal ise (Araba, canlı hayvan, depodaki tahıl, ziynet eşyası vs), davalının yerleşim yeri mahkemesi yetkilidir.
ORTAKLIĞIN GİDERİLMESİ DAVASINDA MASRAFLARI KİM KARŞILAR?
Ortaklığın Giderilmesi Davası’nda yargılama giderlerini genellikle davacı karşılar. Ödenecek harç sabit bir bedeldir ve davacı tarafından ödenir. Davanın sonucunda çıkan yargılama giderleri ve vekalet ücretleri, paydaşların hisselerine göre bölünerek tüm paydaşlardan alınır.
ORTAKLIĞIN GİDERİLMESİ DAVASI UZUN SÜRER Mİ?
Bu tür davalar taraf sayısına ve malvarlığına göre bir yıldan beş yıla kadar sürebilir. Ancak uygulamada daha kısa veya daha uzun yargılamalara rastlamak mümkündür. Özellikle bekletici mesela yapılan başka davaların olması, taraflara tebligatta zorluk yaşama uzama sebeplerine örnek sayılabilir.
ORTAKLIĞIN GİDERİLMESİ DAVASI AÇMADAN ARABULUCUYA GİTMEM ZORUNLU MU?
Ortaklığın giderilmesi davası açmadan önce yasa gereği dava şartı olan arabuluculuğa gitmek gereklidir. Arabuluculuk yoluna başvurmadan dava açılırsa mahkeme davayı dava şartı yerine getirilmediği için reddedecektir. Arabuluculuk sürecine gitmek zorunlu olmakla birlikte arabulucuda anlaşma zorunluluğu yoktur.
ORTAK OLDUĞUMUZ ARSAYA KENDİ PARAMLA EV YAPTIM, AĞAÇ DİKTİM. BU EVİN VE AĞACIN PARASINI ALABİLİR MİYİM?
Eğer davada taşınmaz üzerinde ortaklardan birine ya da üçüncü bir kişiye ait muhdesat (yapılar, ağaçlar, bağlar, bahçeler gibi sabit unsurlar) varsa, muhdesat sahibi bu hakkının tespiti için Muhdesatın Aidiyeti Davası açabilir. Bu davada, tespit talep edilen muhdesatın değeri üzerinden nispi harç alınır. Davanın davalıları muhdesatı kabul etmeyen tüm paydaşlar ve hak sahipleridir. Muhdesatın bulunduğu yerdeki Asliye Hukuk Mahkemeleri bu davayı görür. Ancak, verilen kararlar kesinleşmeden icra edilemez.
Ortaklığın Giderilmesi Davası’nda muhdesatın aidiyetinin belirlenmesi talebi varsa, muhdesat sahibinin ayrı bir muhdesatın tespiti davası açması hukuki olarak uygun olabilir. Bu durumda, Ortaklığın Giderilmesi Davası’na bakan mahkeme, Muhdesatın Aidiyetinin Tespiti davasını bekletici mesele yapabilir.
ORTAKLIĞIN GİDERİLMESİ DAVASINDA AVUKAT TUTMAK GEREKİR Mİ?
Ortaklığın Giderilmesi Davası oldukça teknik ve karmaşık bir süreç olabilir. Bu nedenle, bir avukat tutmak genellikle faydalı olabilir. İşte avukatın davada size sağlayabileceği bazı faydalar:
Hukuki Bilgi ve Deneyim: Bir avukat, davada karşılaşabileceğiniz yasal sorunları değerlendirmek ve sizin lehinize en iyi stratejiyi belirlemek için gerekli hukuki bilgiye ve deneyime sahiptir.
Hukuki Belgelerin Hazırlanması: Davada gerekli olan tüm hukuki belgelerin düzenlenmesi ve sunulması avukatınız tarafından yapılabilir. Bu, davada herhangi bir eksiklik veya hata olasılığını azaltabilir.
Temsil ve Müzakere Yeteneği: Bir avukat, davada sizin adınıza mahkemede temsil edebilir ve müzakere edebilir. Bu, adil bir sonuca ulaşma olasılığını artırabilir.
Profesyonel Ağ: Bir avukatın genellikle hukuki konularda uzmanlaşmış diğer profesyonellerle ilişkisi vardır. Bu, davada size yardımcı olabilecek uzmanlara erişim sağlayabilir.
Stresi Azaltma: Bir avukat, davayı yöneterek sizin adınıza tüm yasal süreci takip eder. Bu da sizin stres seviyenizi azaltabilir ve davanıza odaklanmanızı sağlayabilir.
